Yüzey profili, aşındırıcı raspa temizleme ve darbe tipi elektrikli aletler tarafından üretilen maksimum tepe-vadi derinliğinin bir ölçümü olarak tanımlanır. Bu işlemler yüzey alanını etkili bir şekilde arttırır ve uygulanan kaplama sistemi için bir “dayanak noktası” sağlar. Yüzey profili derinliği, toplam kaplama sistemi kalınlığına uygun olmalıdır

Yüzey profili, aşındırıcı raspa temizleme ve darbe tipi elektrikli aletler tarafından üretilen maksimum tepe-vadi derinliğinin bir ölçümü olarak tanımlanır. Bu işlemler yüzey alanını etkili bir şekilde arttırır ve uygulanan kaplama sistemi için bir “dayanak noktası” sağlar.

Yüzey profili derinliği, toplam kaplama sistemi kalınlığına uygun olmalıdır; tipik olarak, kaplama sistemi daha kalın, yüzey profili daha derindir. Örneğin, 3 kat 15 mil’lik bir sistem 2-3 mil yüzey profili gerektirebilirken, 40 mil kaplama sistemi 4-5 mil yüzey profili gerektirebilir. Ulaşılabilen maksimum yüzey profili genellikle G10 veya G12 aşındırıcısı kullanılarak 6-7 mildir (çelikte).

Aşındırıcı raspa ve elektrikli alet ile temizlenmiş çelik yüzeyler, belirtilen yüzey profilinin elde edildiğini doğrulamak için rutin olarak kontrol edilir. ASTM D4417, Kumlama ile Temizlenmiş Çelik Yüzey Profilinin Saha Ölçümü için Standart Test Yöntemleri , NACE International SP0287, Replica Bant Kullanılarak Aşındırmalı Kumlama ile Temizlenmiş Çelik Yüzeylerin Yüzey Profilinin Saha Ölçümü için Standart Uygulama ve SSPC: Koruyucu Kaplamalar Derneği PA 17, Çelik Profil / Yüzey Pürüzlülüğü / Tepe Sayımı Gereksinimlerinin Uygunluğunu Belirleme Prosedürü, bu ölçümlerin gerçekleştirilmesi için prosedürleri ve önerilen ölçüm sıklığını ve değerlerin kabul edilebilirliğini tarif eder. Bununla birlikte, standartlar düzgün çeliğin hazırlandığını varsayar; çukurlu çelik, ayrışma çeliği veya dökme demir yüzeyler gibi pürüzlü veya düzensiz yüzeylerde yüzey profilinin ölçümü hakkında çok az şey yazılmıştır. Bu kısa makalede, bu düzensiz yüzey tiplerinde yüzey profilinin ölçülmesi için dikkate alınabilecek birkaç yöntem açıklanmaktadır.

Nispeten uzun süreler boyunca hizmet veren birçok çelik yapı, korozyon nedeniyle düzensiz pürüzlü yüzeylere sahip olabilir. Çoğunlukla bu, çelik kalınlık kaybı (kesit kaybı) ile sonuçlanır ve hatta modifikasyon veya değiştirme gerektirebilir. Ancak, çelik alt tabakaya tamirat yapılması için yeterli miktarda metal kaybının meydana gelmediği tespit edildiğinde, uygulayıcı, sözleşmenin yüzey profili gerekliliklerini sık sık aşan bir pürüzlü yüzeyler üzerinde temizlik ve profil üretimi için sözleşme gerekliliklerine uymakla karşı karşıyadır. Benzer şekilde, dökme demir ve ayrışma çeliği gibi diğer çelik yüzeyler (ASTM A588, A242, A606-4, A847 ve A709-50W), tipik olarak atmosfer koşullarından etkilendikten sonra aşındırıcı ile kumlanmış ASTM A36 çeliğinden daha pürüzlü bir yüzeye sahiptir ve spesifikasyon izin verilenden daha yüksek bir yüzey profili verimine ve sonuçta bir uygunsuzluğa neden olur.

Pürüzlü veya çukurlu yüzeylerde yüzey profili ölçümü genellikle yanlış yüksek okumalara yol açabilir, çünkü ölçümler çukurların derinliğinin veya çeliğin iç yüzey pürüzlülüğünün, aşındırıcı veya darbe tipi elektrikli aletin kendisi tarafından oluşturulan yüzey profiline karşı olduğunu gösterir. Bu durum, “herhangi bir doğruluk derecesiyle bu tür yüzeylerdeki yüzey profilini nasıl doğrularsınız?” sorusunu sormaktadır. Göz önünde bulundurulabilecek birkaç alternatif vardır; ancak, gerektiğinde tartışılmalı ve süreç içi ölçüm sırasında değil, ön konseyde görüşülmelidir.

İlk seçenek, hangi yöntemin seçildiğini / belirtildiğini (derinlik mikrometresi veya replika bandı) göz önüne alarak yakın bir alanda (pürüzlü olmayan) ölçümler elde etmektir. Bununla birlikte, çukur veya pürüzlü çelik tekdüze olduğunda bu mümkün olmayabilir. Başvurulan standartlarda listelenen üç yöntemden, derinlik mikrometresi (ASTM D4417’de Metot B) genellikle bu durumlarda optimum olarak kabul edilir çünkü tek bir vadi ölçümü elde edilebilir ve aletin üst aralığı replica bant kullanarak makul ölçülerde ölçülebilen maksimum değerden(5 mil) daha yüksektir (20 mil). Bir alanda çoklu ölçümler (en az on) yapılır ve ortalama yüzey profili hesaplanır.

Diğer bir seçenek, görsel bir karşılaştırıcıya ve bir referans diske güvenmektir. Karşılaştırıcı, kullanıcının yüzey pürüzlülüğünü yakından incelemesini ve farklı derecelerde pürüzlülüğü (disk başına 5 segment) içeren kopya diskleriyle karşılaştırmasını sağlayan ışıklı bir büyütücüdür (tipik olarak 5-10x güçtür). Kullanılan aşındırıcıyı (kum / cüruf veya bilye) temsil eden uygun referans disk, hazırlanan çelik üzerine yerleştirilir ve kullanıcı, çeliğin yüzey profiline en yakın olan segmenti seçer.

Üçüncü bir seçenek, kaba çelik üzerinde kullanılan aynı aşındırıcı ve basınç ile aşındırıcı raspa ile temizlenen bir test plakası gibi bir tamamlayıcı çelik parçası üzerindeki yüzey profilini ölçmektir. Bu prosedür, demir döküm motor gövdelerini boyamak için uzun yıllardan beri nükleer enerji endüstrisinde kabul edilmiştir.

Son olarak, kullanılan tip ve ebattaki aşındırıcının ürettiği tipik yüzey profili değerlerine ilişkin olarak aşındırıcı üreticiye danışılabilir. Bazı aşındırıcı imalatçıları, belirli bir lot için ölçülen aralığı laboratuar koşullarında belirten bir Uygunluk Sertifikası sağlayabilir. Yüzey sertliğinin yüzey profili derinliğini büyük ölçüde etkilediğine dikkat edin, bu nedenle aşındırıcı üreticisinin verileri yanıltıcı olabilir.

Hatırlanması gereken önemli nokta, yüzey pürüzlü veya düzensiz olduğunda, bu profillerin bir veya daha fazlasının, yüzey profili derinliğini daha doğru bir şekilde belirlemek için kullanılabileceğidir. Ayrıca, pürüzlü yüzeyler, korozyon korumasının sağlanmasına yardımcı olmak için daha kalın bir katın veya ek kaplama katmanlarının uygulanmasını gerektirebilir. Bu kararları verirken kaplama üreticisi devreye girmelidir.

STM Coatech, SSPC PCI (Uluslararası Kaplama Enspektörlüğü)  Türkiye, Romanya, Ukrayna, Gürcistan, Rusya, Azerbaycan, Türkmenistan, Kazakistan, Irak, Katar, Kuveyt, Umman, Sudan ve Cezayir resmi lisansörüdür.

Referans:
KTA University, Surface Profile Measurement Options on Rough/Pitted Steel Surfaces, Erişim Tarihi: 22 Kasım 2018, https://ktauniversity.com/surface-profile-pitted-steel-surfaces/